چند ماه حقوق لازم است تا آیفون ۱۷ بخرید؟ واقعیت تلخ بازار ایران

با حقوق حداقل، چند ماه طول می‌کشد تا یک آیفون ۱۷ بخرید؟

هر سال با معرفی آیفون جدید، شور و هیجان در بازار موبایل جهان به اوج می‌رسد. آیفون ۱۷ نیز به‌عنوان تازه‌ترین پرچم‌دار اپل، توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کرده است. اما در ایران، موضوع فراتر از تکنولوژی و امکانات دستگاه است. برای بسیاری از مردم سؤال اصلی این است: چند ماه باید کار کنیم تا بتوانیم یک آیفون ۱۷ بخریم؟

قیمت جهانی آیفون ۱۷ | واقعیت پشت عدد ۷۹۹ دلار

وقتی اپل از آیفون ۱۷ رونمایی کرد، همانند نسل‌های گذشته عدد ۷۹۹ دلار را به‌عنوان قیمت پایه معرفی کرد. این رقم در نگاه اول جذاب و ساده به‌نظر می‌رسد، اما واقعیت این است که ۷۹۹ دلار تنها قیمت «شروع» برای نسخه‌ی پایه با کم‌ترین حافظه داخلی در بازار آمریکا محسوب می‌شود. در خود آمریکا نیز مشتریان هنگام پرداخت نهایی با هزینه‌ی بیشتری مواجه می‌شوند، زیرا مالیات فروش (Sales Tax) بسته به ایالت محل خرید بین ۶ تا ۱۰ درصد به مبلغ اصلی اضافه می‌شود.

در اروپا سیاست قیمت‌گذاری کاملاً متفاوت است. اپل قیمت‌ها را به‌صورت نهایی و شامل مالیات بر ارزش افزوده (VAT) اعلام می‌کند؛ به همین دلیل همان آیفونی که در آمریکا ۷۹۹ دلار است، در فروشگاه آلمان از حدود ۹۴۹ یورو آغاز می‌شود. در هند هم وضعیت مشابه است و قیمت برخی مدل‌ها به دلیل تعرفه‌های واردات و مالیات‌های سنگین، از حدود ₹119,900 به بالا شروع می‌شود.

این اختلاف قیمت صرفاً به نرخ تبدیل ارز مربوط نیست؛ بلکه ترکیبی از مالیات‌ها، تعرفه‌های وارداتی، نوسانات ارزی و سیاست قیمت‌گذاری منطقه‌ای اپل است. اپل معمولاً قیمت را در هر کشور طوری تنظیم می‌کند که عدد گرد و روان به‌نظر برسد، اما نتیجه‌ی آن تفاوت چشمگیر با قیمت رسمی آمریکا است. از طرفی، مدل‌های با ظرفیت بالاتر و نسخه‌های پرو همواره فاصله‌ی قابل توجهی با نسخه‌ی پایه دارند و این شکاف در کشورهای مختلف بیشتر هم می‌شود.

به همین دلیل، وقتی عدد ۷۹۹ دلار را می‌بینیم باید بدانیم که این تنها یک «قیمت مرجع» است. در مسیر رسیدن به دست مشتری نهایی، حداقل سه عامل به آن اضافه می‌شوند: مالیات محلی، هزینه‌های واردات و سود فروشندگان یا اپراتورها. همین سه عامل باعث می‌شوند آیفون ۱۷ در بسیاری از کشورها با برچسب قیمتی بسیار بالاتر از رقم اولیه در قفسه‌ها قرار بگیرد.

همچنین بخوانید: افشای مشخصات دوربین شیائومی 17 پرو

برآورد قیمت آیفون ۱۷ در بازار ایران؛ از تئوری تا واقعیت

وقتی صحبت از ورود آیفون‌های جدید به ایران می‌شود، دیگر صرفاً عدد رسمی اپل ملاک نیست. قیمت پایهٔ آیفون ۱۷ در آمریکا ۷۹۹ دلار تعیین شده است، اما این رقم تنها یک مرجع جهانی است و تا رسیدن به دست خریدار ایرانی، مسیر طولانی و پرهزینه‌ای طی می‌شود.

نخستین گام، تبدیل ارز است. اگر دلار آزاد را در محدودهٔ ۱۰۰ تا ۱۰۵ هزار تومان در نظر بگیریم، تنها قیمت خام دستگاه چیزی نزدیک به ۸۰ تا ۸۴ میلیون تومان خواهد شد. این تازه پیش از هرگونه هزینهٔ جانبی است. در مرحلهٔ بعد باید حقوق ورودی و تعرفه‌های گمرکی را در نظر گرفت؛ برای گوشی‌هایی با ارزش مشابه آیفون، نرخ تعرفه معمولاً حدود ۱۵ درصد است. به این عدد باید مالیات بر ارزش افزوده ۱۰ درصدی و همچنین عوارض خرد مانند هلال‌احمر و پسماند را هم اضافه کرد که در مجموع حدود یک تا دو درصد دیگر به قیمت می‌افزایند.

اما ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. واردکننده‌ها علاوه بر این هزینه‌ها، سود بازرگانی و حاشیه‌ی بازار را هم لحاظ می‌کنند. با توجه به ریسک‌های واردات رسمی و محدودیت‌های قانونی، معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ درصد به‌عنوان حاشیهٔ سود و پوشش ریسک به قیمت تمام‌شده اضافه می‌شود. نتیجه‌ی این فرآیند آن است که آیفون ۱۷ در بهترین حالت، یعنی با احتساب کم‌ترین حاشیه، حدود ۱۱۰ تا ۱۱۵ میلیون تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد. در شرایط عادی و با حاشیه‌ی متعارف ۲۰ درصدی، قیمت به حدود ۱۲۰ تا ۱۲۵ میلیون تومان می‌رسد و اگر عرضه محدود باشد یا تقاضا بالا برود، برچسب قیمتی حتی می‌تواند به بالای ۱۳۰ میلیون تومان نیز کشیده شود.

بنابراین، تفاوت بین «قیمت جهانی ۷۹۹ دلاری» و «قیمت نهایی برای خریدار ایرانی» حاصل مجموعه‌ای از عوامل است: نرخ ارز آزاد، تعرفه و مالیات‌های گمرکی، هزینه‌های جانبی واردات و البته شرایط عرضه و تقاضا در بازار خاکستری. این زنجیره باعث می‌شود آیفونی که در ویترین اپل با عددی زیر هزار دلار معرفی می‌شود، در بازار ایران با برچسبی بیش از صد میلیون تومان عرضه گردد.

همچنین بخوانید: جنجال بزرگ بر سر یک ژست کوچک | چرا اپل در کره تبلیغات آیفون را تغییر داد؟

مقایسه با درآمد ایرانی‌ها

برای درک بهتر موضوع باید درآمد متوسط جامعه را در نظر بگیریم:

• حداقل دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۴ حدود ۱۰ میلیون تومان است.
• کارمندان دولت به‌طور میانگین بین ۱۵ تا ۱۸ میلیون تومان حقوق می‌گیرند.
• در بخش خصوصی، متخصصان و نیروهای حرفه‌ای ممکن است بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان درآمد داشته باشند.
• با این اعداد، اگر قیمت آیفون ۱۷ را ۱۳۰ میلیون تومان فرض کنیم:
• یک کارگر حداقل‌بگیر باید بیش از ۱۲ ماه حقوق خود را کامل پس‌انداز کند.
• یک کارمند متوسط با حقوق ۱۵ میلیون تومان، حدود ۹ ماه زمان نیاز دارد.
• حتی یک متخصص با حقوق ۲۵ میلیون تومان باید ۵ ماه تمام کار کند تا به این هدف برسد.

این در حالی است که در آمریکا یا اروپا، کارمندان معمولاً تنها با یک یا دو هفته حقوق می‌توانند آیفون جدید بخرند.

پیامدهای اجتماعی خرید آیفون در ایران

این اختلاف فاحش، آیفون را در ایران از یک ابزار تکنولوژیک به یک کالای لوکس و نماد پرستیژ اجتماعی تبدیل کرده است. داشتن آیفون ۱۷ برای بسیاری بیش از آن‌که به معنای نیاز واقعی باشد، نشانه‌ای از موقعیت اجتماعی است. همین موضوع باعث شده بازار دست دوم آیفون، خرید قسطی یا حتی گرفتن وام برای خرید یک گوشی هوشمند رونق پیدا کند.

آیا خرید آیفون ۱۷ منطقی است؟

از نظر فنی، آیفون ۱۷ یکی از بهترین گوشی‌های بازار است: سخت‌افزار قدرتمند، دوربین پیشرفته، سیستم‌عامل iOS 18 و پشتیبانی نرم‌افزاری طولانی‌مدت. اما با در نظر گرفتن قیمت نهایی در ایران، خرید آن برای بسیاری از خانواده‌ها منطقی به نظر نمی‌رسد. برندهایی مانند سامسونگ، شیائومی و آنر گوشی‌هایی با نصف این قیمت و امکاناتی قابل‌قبول عرضه می‌کنند که می‌توانند انتخاب اقتصادی‌تری باشند.

جمع‌بندی

برای پاسخ به پرسش اصلی باید گفت: بیشتر ایرانی‌ها برای خرید آیفون ۱۷ باید بین ۶ تا ۱۲ ماه کار کنند. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، خرید این گوشی تنها بخش کوچکی از درآمد یک ماه را می‌طلبد. همین واقعیت نشان می‌دهد که آیفون در ایران صرفاً یک تلفن همراه نیست، بلکه تبدیل به کالایی لوکس و نمادی از شکاف طبقاتی شده است.